Xuất huyết âm đạo ồ ạt do bệnh hiếm gặp

Chị Duyên, 30 tuổi, chảy máu âm đạo ồ ạt do dị dạng động tĩnh mạch tử cung rất hiếm gặp, với chỉ khoảng 150 ca được báo cáo trong y văn thế giới.

TTND.PGS.TS.BSCKII Lưu Thị Hồng, Phó Giám đốc Trung tâm Sản phụ khoa BVĐK Tâm Anh Hà Nội cho biết bệnh nhân cấp cứu tại Trung tâm Sản Phụ khoa trong tình trạng xuất huyết âm đạo ồ ạt và với hình ảnh trên siêu âm, bác sĩ của Trung tâm đã hội chẩn với PGS Hồng, bệnh nhân được chẩn đoán có khối thông động tĩnh mạch tử cung, mạch máu tăng sinh nhiều. Đây là một loại dị dạng mạch máu rất hiếm gặp, khi bị tác động của chấn thương hoặc can thiệp ngoại khoa sẽ vỡ ra, gây xuất huyết ồ ạt, có thể dẫn đến tử vong do sốc mất máu.

Bệnh nhân được chuyển sang Trung tâm Chẩn đoán hình ảnh & Điện quang can thiệp để chụp cắt lớp vi tính, để chẩn đoán xác định, kết quả đúng là khối thông động tĩnh mạch tử cung và tìm được vị trí nối thông. Người bệnh chưa sinh con, do đó các bác sĩ quyết định nút mạch để cầm máu tức thì và bảo tồn tử cung.

TTƯT.PGS.TS Nguyễn Xuân Hiền, Giám đốc Trung tâm Chẩn đoán hình ảnh & Điện quang can thiệp tiến hành nút mạch dưới sự dẫn đường của robot Artis Pheno. Khi xác định được mạch máu nuôi khối dị dạng, bác sĩ bơm chất gây tắc mạch máu này. Sau 20 phút, khối dị dạng bị bít tắc, tình trạng chảy máu ồ ạt trong tử cung được kiểm soát, người bệnh qua cơn nguy kịch.

Nút mạch chỉ xâm lấn tối thiểu, không gây đau nên chị Duyên hồi phục nhanh, xuất viện ngay hôm sau, sức khỏe ổn định, không còn ra máu âm đạo.

Trước đó, bệnh nhân từng phá thai ở tuần thai thứ 20 do thai dị tật bẩm sinh. Sau đó, chị có kinh nguyệt đều trong 2 tháng, đến ngày thứ 5 của chu kỳ chảy nhiều máu tươi và máu cục, đau bụng dữ dội.

Theo PGS Hồng, trường hợp này rất dễ chẩn đoán nhầm sang tình trạng sót rau, nếu can thiệp vào buồng tử cung có thể gây vỡ mạch máu, chảy máu ồ ạt, bắt buộc cắt tử cung.

Dị dạng động tĩnh mạch tử cung hiếm gặp. Trong y văn thế giới đã có nhiều báo cáo về dị dạng động tĩnh mạch ở các cơ quan như não, gan, phổi… nhưng rất ít báo cáo dị dạng động tĩnh mạch trong tử cung. “Hơn 40 năm công tác trong lĩnh vực sản phụ khoa, tôi chưa từng gặp ca nào tương tự”, PGS Hồng cho biết, thêm rằng bệnh hiếm gặp khiến các bác sĩ thường ít nghĩ đến, có thể bỏ sót hoặc chẩn đoán nhầm.

PGS Hồng cho biết dị dạng động tĩnh mạch tử cung (AVM) có thể do bẩm sinh hoặc mắc phải. Trong đó tỷ lệ AVM do mắc phải phổ biến hơn và thường xảy ra sau tiền sử hút thai, sảy thai, sinh mổ hoặc phẫu thuật vùng chậu, bệnh lý tế bào nuôi, bệnh lý ác tính vùng chậu. Bệnh gặp ở phụ nữ trong độ tuổi sinh sản.

Biểu hiện bệnh là xuất huyết âm đạo, có thể từng đợt, xối xả, dẫn đến thiếu máu nghiêm trọng hoặc thậm chí sốc mất máu. Khi phát hiện tình trạng ra máu âm đạo bất thường, người bệnh cần đi khám bác sĩ càng sớm càng tốt để được xử lý.

“Trước đây hầu hết các trường hợp dị dạng động tĩnh mạch tử cung phải phẫu thuật cắt bỏ tử cung, người bệnh sẽ không thể mang thai. Hiện nay, bệnh có thể điều trị xâm lấn tối thiểu bằng phương pháp nút mạch, giúp cầm máu nhanh và bảo tồn tử cung”, PGS Hồng chia sẻ.

Theo PGS Nguyễn Xuân Hiền, kỹ thuật nút mạch đã cứu sống nhiều trường hợp dị dạng mạch máu nguy hiểm tại não, phổi, tử cung. Đây là những cơ quan mà khi có chảy máu từ ổ dị dạng không thể cầm máu bằng các phương pháp thông thường, gây nguy hiểm tính mạng. Ngoài ra, nút mạch còn được ứng dụng điều trị nhiều bệnh lý sản khoa phức tạp như u xơ tử cung, lạc nội mạc tử cung, kết hợp nút mạch trong mổ lấy thai… Kỹ thuật giúp hạn chế tổn thương lên tử cung, rất hữu ích cho người bệnh muốn bảo tồn tử cung hoặc không đủ điều kiện phẫu thuật.

Nút mạch đòi hỏi thiết bị chụp mạch máu hiện đại để bít tắc đúng nhánh mạch gây bệnh. Ngày nay các đơn vị y tế, trong đó có BVĐK Tâm Anh đã ứng dụng robot Artis Pheno có tích hợp phần mềm trí tuệ nhân tạo, giúp bác sĩ tìm đường nút mạch chính xác nhất, nâng cao hiệu quả điều trị.