Nhiều nam giới suy giảm khả năng sinh tinh trùng sớm

Nam giới có thể bị suy giảm khả năng tinh trùng khi còn rất trẻ, do nhiều nguyên nhân ảnh hưởng đến khả năng sinh sản.

Cuối tháng 9, anh Minh (38 tuổi, ngụ TP HCM) cùng vợ đến Trung tâm Hỗ trợ sinh sản, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM (IVFTA-HCMC) khám sau 3 năm tái hôn chưa có con. Anh từng có con gái 8 tuổi với vợ cũ.

Kết quả xét nghiệm tinh dịch đồ cho thấy tinh trùng yếu, mật độ thấp, di động kém. Ở nam giới bình thường, mỗi lần xuất tinh khoảng 1,5-5ml tinh dịch, chứa trung bình 30-40 triệu tinh trùng, nhưng mẫu của anh chỉ khoảng 1ml, chứa 1-2 tinh binh, bất động. Xét nghiệm phân mảnh DNA tinh trùng ghi nhận 80% bị tổn thương cấu trúc, phá vỡ thành các mảnh nhỏ.

Bác sĩ Ngô Đình Triệu Vỹ cho biết anh Minh có tiền căn viêm đường tiết niệu và thói quen hút thuốc lá nhiều năm, làm việc trong môi trường hóa chất công nghiệp. Những yếu tố này khiến chất lượng tinh trùng kém đi, là nguyên nhân khiến vợ chồng khó có con tự nhiên.

Tương tự, anh Hưng (32 tuổi) mắc bệnh quai bị từ 10 năm trước khiến tinh hoàn sưng to viêm đỏ, đau. Khỏi bệnh, hai bên bộ phận này dần teo nhỏ.

Cuối năm 2022, anh Hưng cùng vợ sắp cưới đi khám sức khỏe sinh sản tiền hôn nhân, bác sĩ cho biết kích thước hai bên tinh hoàn chỉ như hạt lạc, xét nghiệm tinh dịch đồ ghi nhận không có tinh trùng. Bác sĩ khuyên xin tinh trùng làm thụ tinh ống nghiệm nhưng anh từ chối, nuôi hy vọng có con của chính mình.

Theo ThS.BS Lê Đăng Khoa, Trưởng đơn vị Nam học, cho biết, nhiều năm trước đây, khi một cặp vợ chồng vô sinh, người ta cho rằng chủ yếu nguyên nhân từ người vợ. Các nghiên cứu cũng thường tập trung vào ảnh hưởng của tuổi tác đến khả năng sinh sản của phụ nữ mà bỏ quên góc độ này ở nam giới.

Ở nam giới, tinh trùng bắt đầu được sản xuất khi bước vào tuổi dậy thì, thông thường khoảng 10-12 tuổi. Nghiên cứu được thực hiện tại Đại học Soroka ở Israel cho thấy, khả năng di chuyển của tinh trùng tốt nhất trước 25 tuổi và thấp nhất sau 55 tuổi, đạt đỉnh ở 30-35 tuổi.

Nhiều nghiên cứu cho thấy khả năng năng sinh tinh trùng của nam giới cũng suy giảm theo tuổi như buồng trứng của phụ nữ. Từ 55 tuổi trở đi, khả năng sinh sản của nam giới bắt đầu giảm, tinh trùng lão hóa (suy giảm khả năng vận động, hình thái và nồng độ).

Nghiên cứu tại Chile, với dữ liệu phân tích tinh dịch của 2.678 nam giới, cho thấy tuổi tác càng lớn, bất thường của tinh trùng càng tăng. So với nhóm 21-30 tuổi, nam giới trên 50 tuổi có nhiều bất thường về lượng tinh dịch, nồng độ tinh trùng và sự phân mảnh DNA của tinh trùng. Nam giới trên 41 tuổi cũng có nồng độ tinh trùng thấp hơn, nhóm trên 31 tuổi khả năng vận động của tinh trùng giảm. Cùng lượng tinh dịch không đổi nhưng mỗi năm nồng độ tinh trùng giảm 1,03 lần so với năm trước, nguy cơ xuất hiện rối loạn vận động của tinh trùng tăng 1,06 lần.

Theo các chuyên gia, số lượng và chất lượng tinh trùng của nam giới đang suy giảm báo động. Ước tính cứ 20 nam giới có một người phải đối mặt với tình trạng giảm khả năng sinh sản. Nguyên nhân chính là việc tiếp xúc với các hóa chất gây rối loạn nội tiết trong môi trường, tỷ lệ béo phì gia tăng và xu hướng kết hôn sinh con muộn.

Bác sĩ Khoa cho hay các bệnh lý như giãn tĩnh mạch thừng tinh, quai bị, bệnh tình dục, ung thư tại ở hệ thống cơ quan sinh sản; tai nạn chấn thương vùng kín trong hoạt động thể thao hoặc nghề nghiệp, chế độ ăn uống nhiều chất béo, ít vận động, căng thẳng tâm lý, thói quen hút thuốc lá hay sử dụng các chất kích thích, bức xạ từ máy tính xách tay và điện thoại di động, áp lực môi trường và nghề nghiệp… cũng tác động tiêu cực đến khả năng sản xuất tinh trùng của nam giới khiến khả năng sinh sản lão hóa sớm, thậm chí ngay khi còn ở độ tuổi trẻ.

Theo bác sĩ Vỹ, để điều trị vô sinh nam, nhiều kỹ thuật cao cấp đã được phát triển như vi phẫu tìm tinh trùng micro-TESE, hút tinh trùng từ mào tinh (MESA)… Kỹ thuật trữ tinh trùng theo mẫu và trữ số lượng ít giúp nam giới kịp thời bảo tồn khả năng sinh sản. Các kỹ thuật tiêm tinh trùng vào bào tương trứng (ICSI), hỗ trợ phôi thoát màng… giúp tối đa hóa tỷ lệ thành công, nam giới có con của chính mình.

Như trường hợp anh Hưng được chỉ định mổ micro-TESE. Các bác sĩ sử dụng kính vi phẫu có độ phóng đại 20-30 lần để tìm tinh trùng trong các ống sinh tinh còn sót lại của bệnh nhân. Kích thước tinh hoàn siêu nhỏ khiến cuộc mổ khó khăn và kéo dài hơn bình thường. Sau 5 tiếng, bác sĩ tìm được 5 tinh binh sót lại, đem trữ đông. Kết hôn xong, vợ chồng anh Hưng trở lại thực hiện thụ tinh ống nghiệm và đón con gái 3,2 kg vừa chào đời vào giữa tháng 9 vừa qua.

Anh Minh may mắn hơn vì vẫn còn ít tinh trùng trong mẫu xuất tinh. Bác sĩ Vỹ chỉ định gom tinh trùng từ nhiều mẫu xuất tinh. Mỗi mẫu tinh dịch, chuyên gia phòng lab lọc rửa thu được 1-2 tinh trùng khỏe mạnh đủ điều kiện, đem trữ đông. Qua 7 lần gom, anh Minh có được 8 tinh trùng để thụ thai và có con của chính mình.

Tỷ lệ vô sinh nam ngày càng gia tăng, ThS.BS Lê Đăng Khoa khuyến cáo những trường hợp vợ chồng sau kết hôn 1 năm, quan hệ tình dục đều đặn (2-3 lần/ tuần) không sử dụng biện pháp tránh thai mà chưa có thai nên đến bệnh viện có Trung tâm Hỗ trợ Sinh sản khám và điều trị càng sớm càng tốt. Ngoài ra, nam giới nên tăng cường vận động, giảm tiêu thụ thức ăn nhanh nhiều chất béo, tránh các chất kích thích và căng thẳng tâm lý…

Các trường hợp chưa kết hôn hoặc có tiền sử liên quan tới sức khỏe sinh sản như mắc quai bị, chấn thương bìu, nhiễm bệnh lây qua đường tình dục… thì nên khám và tầm soát sức khỏe sinh sản định kỳ nhằm kịp thời phát hiện các bất thường để điều trị dự phòng sớm.