Nhiễm khuẩn đường tiết niệu ảnh hưởng 150 triệu người trên thế giới

Đây là thông tin được BS.CKII Trần Thị Thanh Nga, Giám đốc Trung tâm Xét nghiệm Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM chia sẻ tại Hội nghị Tiết niệu Đông Nam Á – FAUA 2023.

Theo bác sĩ Nga, nhiễm khuẩn đường tiết niệu là bệnh phổ biến trong cộng đồng và bệnh viện. Bệnh có thể gây ra biến chứng nặng nề, ảnh hưởng đến sức khỏe hàng trăm triệu người trên toàn thế giới. Đáng chú ý, khả năng đề kháng kháng sinh của các tác nhân gây nhiễm khuẩn niệu có xu hướng tăng.

Với chuyên đề Video diễn ra tại hội trường 3, Viện nghiên cứu Tâm Anh (TAMRI), có 10 bài báo cáo khoa học với nhiều chủ đề khác nhau như: Kỹ thuật dùng mạc nối điều trị rò bàng quang âm đạo phức tạp tái phát; Chụp CT và MRI trong nhiễm trùng đường tiết niệu; Phẫu thuật tạo hình thận có sự hỗ trợ của robot cho UPJO bên trái với các mạch máu chéo; Phẫu thuật cắt thận triệt để qua nội soi có sự hỗ trợ của robot và lấy huyết khối IVC; Phẫu thuật cắt một phần thận qua nội soi có sự hỗ trợ của robot điều trị u rốn thận; Phẫu thuật cắt bỏ tuyến tiền liệt triệt để qua nội soi có sự hỗ trợ của robot: Kỹ thuật Hood…

Chuyên đề có sự tham dự của nhiều chuyên gia trong nước và quốc tế: GS. Phone Myint – Cựu Chủ tịch Hiệp hội Thận – Niệu Myanmar; PGS.TS.BS Ngô Xuân Thái – Trưởng khoa Tiết niệu, Đại học Y Dược TP.HCM, Phó Chủ tịch thường trực Hội Tiết niệu – Thận học TP.HCM (HUNA), Phó Tổng thư ký Hội Thận tiết niệu Việt Nam (VUNA); BS.CKII Trần Thị Thanh Nga, Giám đốc Trung tâm Xét nghiệm Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM; PGS.TS.BS Nguyễn Văn Ân, Trưởng khoa Niệu học chức năng, Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM.

Ngoài ra, chuyên đề còn có BS. Nguyễn Thị Hồng Túy, Trung tâm Chẩn đoán hình ảnh & Điện quang can thiệp, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM; BS. Dương Thế Anh – Bệnh viện Đa khoa Bình Dương và các bác sĩ Bệnh viện Bình Dân gồm: TS.BS Đỗ Lệnh Hùng – Phó Trưởng khoa Niệu C – Trưởng Đơn vị Niệu đạo, ThS.BS Phan Thành Thống, ThS.BS Trần Đỗ Hữu Toàn, ThS.BS Trang Võ Anh Vinh.

Chủ đề “Khuynh hướng nhiễm khuẩn và đề kháng kháng sinh đường tiết niệu tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM 2021 – 2022” của BS.CKII Trần Thị Thanh Nga là một trong những bài báo cáo nhận được nhiều sự quan tâm từ giới chuyên môn.

BS.CKII Trần Thị Thanh Nga cho biết trong hai năm 2021 – 2022, Trung tâm Xét nghiệm Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM ghi nhận tổng số chủng phân lập từ mẫu nước tiểu là 617 chủng, trong đó vi khuẩn gram âm chiếm đa số, khoảng 80%.

Tình trạng kháng kháng sinh trong nhiễm khuẩn đường tiết niệu có xu hướng tăng. Trong đó, vi khuẩn họ Enterobacterales kháng 30% – 50% với Cephalosporin, trên 70% với Fluoroquinolones, trên 40% với Piperacillin/Tazobactam, dưới 10% với Carbapenem. Ngoài ra, ghi nhận vi khuẩn họ này tăng sức đề kháng với Nitrofurantoin và Fosfomycin và tăng sức đề kháng với bệnh viêm phổi do vi khuẩn Klebsiella pneumoniae. Vi khuẩn Pseudomonas aeruginosa ghi nhận đề kháng kháng sinh lên tới trên 40%, kể cả với Carbapenem, còn vi khuẩn Enterococcus faecalis ghi nhận trên 20% đề kháng Linezolid.

Bác sĩ Nga cho biết thêm vi khuẩn E.coli rất nhạy cảm với Fosfomycin (92,3%), Meropenem (95%), Amikacin (93,5%) và Piperacillin kết hợp Cazobactam (88%), Fluoroquinolone và Cephalosporin thế hệ thứ 3 (trên 50%). Ngoài ra, vi khuẩn gram âm ghi nhận tỷ lệ đề kháng kháng sinh cao ở nhóm Cephalosporin thế hệ 3 (54,6%), nhóm Fluoroquinolone (57,4%), Entamycin (51,9%), Carbapenem (dưới 20%).

Theo bác sĩ Nga, xu hướng kháng kháng sinh vẫn gia tăng, đặc biệt là vi khuẩn K. pneumoniae. Do đó, y khoa cần chú ý đến tình trạng kháng kháng sinh ngày càng tăng của nhiễm khuẩn đường tiết niệu và các loại bệnh nhiễm khuẩn khác. Trong bệnh viện, dữ liệu kháng thuốc giúp sử dụng kháng sinh hợp lý, điều trị kịp thời làm tăng hiệu quả điều trị và hạn chế tình trạng kháng thuốc của vi khuẩn, giảm chi phí và góp phần cứu sống người bệnh.

Bên cạnh đó, bác sĩ Nga lưu ý cần có chiến lược phân tầng nguy cơ và giám sát vi khuẩn đa kháng thuốc cùng vai trò của kháng sinh rất quan trọng trong điều trị nhiễm khuẩn đường tiết niệu. Cũng cần xây dựng hướng dẫn điều trị bằng kháng sinh tối ưu cho nhiễm khuẩn đường tiết niệu dựa trên đặc điểm vi sinh và lâm sàng của người bệnh.

Đồng quan điểm với bác sĩ Nga, trong phần báo cáo với chủ đề: “Chụp CT và MRI trong nhiễm khuẩn đường tiết niệu” của bác sĩ Nguyễn Thị Hồng Túy, Trung tâm Chẩn đoán hình ảnh & Điện quang can thiệp, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM, khi cho rằng nhiễm trùng đường tiết niệu là một trong loại nhiễm trùng phổ biến trên thế giới, đối với cả bệnh nhân nội trú và ngoại trú.

Bác sĩ Hồng Túy cho biết thêm theo số liệu năm 2019 ghi nhận gần 405 triệu trường hợp nhiễm trùng đường tiết niệu, gây ra 236.786 trường hợp tử vong, đóng góp khoảng 5,2 triệu năm mất đi do sức khỏe kém (DALYs). (Theo WHO, DALYs – Disability-adjusted life years, thể hiện số năm bị mất đi do sức khỏe kém, khuyết tật hoặc tử vong. Nếu người bệnh qua đời ở tuổi 80 nhưng sống 20 năm trong tình trạng người thực vật thì DALYs của người bệnh là 20 năm). Trong đó, thận, niệu quản, bàng quang, niệu đạo là những cơ quan chịu ảnh hưởng nhiều nhất.

Theo bác sĩ Hồng Túy, nhiễm trùng đường tiết niệu được chia thành 2 loại. Nhiễm trùng tiểu dưới bao gồm: viêm niệu đạo, viêm bàng quang. Nhiễm trùng tiểu trên gồm: viêm thận – bể thận, niệu quản.

Việc thực hiện chụp CT sớm sẽ hỗ trợ chẩn đoán phân biệt loại nhiễm trùng tiết niệu, qua đó tìm ra phương án điều trị phù hợp, ngăn bệnh tiến triển.

Về phương pháp chụp cộng hưởng từ MRI, bác sĩ Hồng Túy cho biết có hiệu quả cao trong chẩn đoán tình trạng viêm bể thận cấp tính do nhiễm trùng. MRI giúp nhận ra những thay đổi về thể tích thận liên quan đến dịch viêm quanh thận và sự tích tụ mỡ quanh thận; thay đổi kích thước vỏ tủy; thay đổi tín hiệu nhu mô khu trú hoặc lan tỏa; nhận biết các tổn thương và hình dạng nhu mô thận.