Mất ham muốn tuổi 50

Hơn 1 năm nay, ông L.Q.V. (53 tuổi, TP.HCM) không còn ham muốn tình dục, cơ thể mệt mỏi, ủ rũ vì mãn dục sớm.

“Né” vợ vì suy sinh dục

Người đàn ông tới khoa Nam học, Trung tâm Tiết niệu – Thận học – Nam khoa, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM khám hồi đầu tháng 6/2023. Tiếp nhận người bệnh, bác sĩ Đoàn Ngọc Thiện cho biết ngoại hình người bệnh như ngoài 60 tuổi. Người đàn ông đi lại chậm, khòm lưng, tóc bạc nhiều, thưa mỏng, giọng nói và biểu cảm ủ rũ, buồn bã.

Ông V. cho biết tần suất “sinh hoạt” giảm dần từ 3 năm trước, từ 2-3 lần một tuần xuống 1-2 lần mỗi tháng, cuối cùng vài tháng 1 lần. Khoảng 1 năm nay ông gần như không còn hứng thú tình dục, cũng không quan hệ được với vợ vì không cương dương hoặc thời gian cương ngắn. Tự ti, không muốn chia sẻ tình trạng của bản thân, ông tránh gần gũi vợ bằng mọi lý do, như mệt, bận việc… Sự thay đổi này khiến người vợ 40 tuổi nhiều lần giận dỗi, thậm chí nghi ngờ chồng có người khác.

Nhận thấy người bệnh có những dấu hiệu điển hình của mãn dục (hay tắt dục, suy tuyến sinh dục, suy giảm testosterone), bác sĩ Thiện chỉ định xét nghiệm định lượng nội tiết tố sinh dục nam (hormone testosterone). Kết quả nồng độ testosterone trong máu người bệnh ở mức 6-7 nanomol/lít, trong khi mức trung bình ở người trưởng thành là lớn hơn 12 nanomol/lít.

Người bệnh được điều trị bổ sung hormone sinh dục bằng thuốc bôi, dùng hàng ngày trong 3 tháng. Hiện, nồng độ hormone sinh dục người bệnh đã tăng, gần đạt mức trung bình. Tần suất quan hệ tình dục mỗi tháng là 1-2 lần. Người bệnh cần tiếp tục sử dụng thuốc và tái khám hàng tháng.

Mãn dục nam là một phần trong quá trình lão hóa tự nhiên của cơ thể, xảy khi hormone testosterone suy giảm xuống dưới mức trung bình. Testosterone được sản xuất yếu tại tinh hoàn và một lượng nhỏ của tuyến thượng thận, từ tuần thứ 7 thai kỳ. Nội tiết tố này tăng cao ở lứa tuổi dậy thì và đạt đỉnh ở độ tuổi 20-30. Sau 40 tuổi, lượng nội tiết tố nam bắt đầu suy giảm. Tuổi càng cao thì tốc độ suy giảm testosterone càng diễn ra nhanh hơn.

Hiệp hội Tiết niệu châu Âu (EAU) thống kê 2,1% – 5,7% nam giới từ 40-79 tuổi có triệu chứng suy sinh dục. Mỗi năm, nồng độ testosterone giảm 0,4% – 1,3%. Tuy nhiên, không phải tất cả đàn ông đều bị giảm nồng độ testosterone như nhau. Người có bệnh nền đái tháo đường type 2, bệnh thận, ung thư, béo phì, bệnh tim mạch, bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD)… có nguy cơ cao hơn. Riêng nhóm người bệnh tiểu đường type 2 có tới 42% trường hợp rơi vào suy sinh dục.

Mãn dục ảnh hưởng chất lượng sống

Suy giảm testosterone ảnh hưởng đến sinh lý và thể chất của nam giới. Những triệu chứng điển hình là mệt mỏi, thiếu sức sống, giảm hứng thú với cuộc sống, dễ buồn ngủ, dễ cáu gắt, giảm khả năng làm việc, giảm sức mạnh và độ bền khi chơi thể thao… Đặc biệt, đàn ông suy sinh dục thường giảm ham muốn tình dục, rối loạn cương dương… Ở độ tuổi sinh sản, nếu bị suy sinh dục, nam giới có thể vô sinh, hiếm muộn.

“Mãn dục không nguy hiểm tính mạng nhưng ảnh hưởng nhiều đến chất lượng sống, tâm lý, hạnh phúc gia đình và công việc của nam giới”, bác sĩ Thiện nói.

Ngoài yếu tố tuổi tác, suy giảm hormone sinh dục ở nam giới trưởng thành có thể đến từ nhiều lý do khác, phổ biến là stress. Như ở trường hợp bệnh nhân V. do stress kéo dài, thường xuyên mất ngủ vì áp lực công việc. Ông chia sẻ, do ảnh hưởng của dịch COVID-19 và việc kinh doanh của ông gặp khó khăn, rơi vào nợ nần, sức khỏe người thân không tốt… cũng khiến ông căng thẳng kéo dài.

Bác sĩ Thiện phân tích thêm, khi bị stress, cơ thể sẽ giải phóng các hormone như cortisol và adrenalin giúp bảo vệ cơ thể. Mặc dù vậy, những hormone này lại ức chế việc sản xuất testosterone. Do đó, nam giới khi bị stress thường giảm ham muốn và không còn hứng thú với chuyện tình dục.

Ngoài ra, nếu nam giới sinh hoạt tình dục hoặc thủ dâm quá độ; tiếp xúc với hóa chất độc hại, môi trường ô nhiễm lâu dài; tác dụng phụ của 1 số thuốc; hay người thừa cân, béo phì; mắc các bệnh huyết áp cao, tiểu đường, cơ gân, suy thận mãn tính, suy giáp nguyên phát nặng, HIV; hoặc lối sống, chế độ ăn uống, vận động không hợp lý… cũng có thể gây sụt giảm testosterone.

Hiện nay, tình trạng suy sinh dục ở nam giới thường được điều trị bằng bổ sung testosterone ngoại sinh, như tiêm, dán, gel bôi ngoài da. Nếu suy sinh dục do các bệnh, nam giới cần phải điều trị bệnh gốc. Tuy nhiên, các liệu pháp bổ sung testosterone cần phải có chỉ định và sự theo dõi của bác sĩ chuyên khoa nam học. Tùy vào mức độ mãn dục, độ tuổi và bệnh nền của mỗi người, bác sĩ sẽ tư vấn các phác đồ phù hợp.

Do đó, bác sĩ khuyên nam giới trưởng thành nếu gặp vấn đề sức khỏe sinh sản, hoặc các triệu chứng suy sinh dục, như tinh hoàn nhỏ, chậm có con, giảm ham muốn, mất cơ bắp, mệt mỏi, hay quên, thiếu máu nhẹ, rụng tóc, ngực to… cần khám chuyên khoa nam học để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Đặc biệt, bác sĩ Đoàn Ngọc Thiện lưu ý nam giới không tự bổ sung testosterone, sử dụng các loại thuốc được giới thiệu làm tăng khả năng cương dương, kéo dài thời gian “yêu”. Lạm dụng testosterone ngoại sinh sẽ khiến não và tuyến yên tưởng cơ thể đã sản xuất đủ hormone nên ngừng tổng hợp testosterone tự nhiên trong cơ thể. Lâu ngày, cơ thể mất hoàn toàn khả năng tự sản xuất testosterone dẫn đến rối loạn tâm lý, sinh lý, teo tinh hoàn, ảnh hưởng khả năng sinh sản.

Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ (FDA) cảnh báo lạm dụng testosterone ngoại sinh có thể làm tăng nguy cơ đau tim, đột quỵ hoặc tử vong.  Tuy nhiên, điều này chưa rõ ràng, do suy sinh dục cũng có sự liên quan với các yếu tố tim mạch như béo phì, đề kháng insulin, tăng đường huyết, rối loạn lipid máu, cô đặc máu…

Để chủ động phòng ngừa suy sinh dục sớm, nam giới sau 40 tuổi được khuyến khích nên giảm cân, tập thể dục, giảm căng thẳng, ngủ đủ giấc, tránh rượu bia, bỏ hút thuốc lá…