Viên sỏi kẹt ở đầu tụy khiến người bệnh đau bụng suốt 20 năm

Sau 6 giờ phẫu thuật, người bệnh chấm dứt tình trạng đau quặn bụng, thường xuyên phải nhập viện diễn ra suốt 20 năm qua.

Chị Hoàng Oanh (34 tuổi, Đắk Lắk) được người nhà đưa đến cấp cứu tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM trong tình trạng đau bụng vùng trên rốn dữ dội. Qua khai thác bệnh sử, chị Oanh cho biết, chị bị viêm tụy mạn từ khi 14 tuổi, phải ra vào bệnh viện thường xuyên. Thường 6-7 tháng xuất hiện một đợt đau và kéo dài 5-7 ngày. Thời gian gần đây, những cơn đau xuất hiện liên tục hơn khiến chị rất mệt mỏi, sức khỏe sa sút.

Với tình trạng đau nhiều của chị Oanh, Tiến sĩ bác sĩ Phạm Công Khánh (Trưởng khoa Gan – Mật – Tụy, Trung tâm Nội soi và Phẫu thuật Nội soi Tiêu hóa, TP HCM) đã chỉ định người bệnh làm các xét nghiệm, chẩn đoán hình ảnh như: chụp cắt lớp vi tính (CT), chụp cộng hưởng từ (MRI) để xác định chính xác tình trạng bệnh.

Kết quả chụp MRI cho thấy ống tụy có một cấu trúc giảm tín hiệu, kích thước 19 mm, bác sĩ nghi ngờ đây là sỏi trong ống tụy. Tuy nhiên, chưa thể khẳng định chắc chắn là sỏi tụy hay ung thư tụy nên bác sĩ chỉ định thực hiện thêm kỹ thuật siêu âm nội soi.

Hình ảnh siêu âm nội soi cho thấy có khối u ở vùng đầu tụy. Bác sĩ cần làm sinh thiết để xác định u là lành tính hay ác tính. Kết quả là mô tụy lành tính. Tuy nhiên, trường hợp này có thể do sỏi ở vùng đầu tụy nhưng cũng không loại trừ u nhầy nhú trong ống tụy. Vì vậy, cần hội chẩn đưa ra các phương án xử lý trong quá trình phẫu thuật.

Nếu là sỏi tụy, bác sĩ chỉ cần phẫu thuật lấy sỏi và nối ống tụy với ruột non. Trường hợp u nhầy nhú, người bệnh được phẫu thuật cắt khối tá tụy (một phần của dạ dày, tá tràng, tuyến tụy). 

Do u nhầy nhú khả năng tiến triển thành ác tính cao, bác sĩ phải phẫu thuật thăm dò, song song nội soi ống tụy. Khi mở vùng thăm dò, bác sĩ nhận thấy có tình trạng viêm tụy mạn, ống tụy giãn lớn đường kính 0,9-1 cm, nội soi đường mật ghi nhận viên sỏi ở vùng đầu tụy. Theo bác sĩ Khánh, sỏi gây tắc nghẽn tại ống tụy, viêm tụy mạn khiến người bệnh đau bụng suốt 20 năm.

Bác sĩ đã tiến hành nội soi lấy sỏi và nối ống tụy với ruột non. Chị Oanh hết đau bụng, hồi phục tốt, xuất viện sau một tuần điều trị, tiếp tục theo dõi sức khỏe, ăn uống theo hướng dẫn của bác sĩ.

Bác sĩ Công Khánh đánh giá đây là một ca bệnh khó chẩn đoán, cần phải tiến hành hết sức thận trọng. Trường hợp viêm tụy mạn của người bệnh có nguyên nhân khá hiếm gặp, là do bởi một viên sỏi mềm ở đầu tụy chứ không phải sỏi do canxi hóa thường gặp.

Giải thích về nguyên nhân gây viêm tụy, BSCKII Võ Ngọc Bích (Trung tâm Nội soi và Phẫu thuật Nội soi Tiêu hóa) cho biết, nguyên nhân phổ biến (70%) của viêm tụy mạn là do uống rượu bia trong thời gian dài, bên cạnh đó là do sỏi mật, xơ nang, mỡ máu, do tác dụng phụ của một số loại thuốc (estrogen, steroid và thuốc lợi tiểu thiazid). Tuy nhiên, có đến 20-30% số người bị viêm tụy mạn không tìm ra nguyên nhân, có thể do bẩm sinh hoặc một số khiếm khuyết di truyền, chị Oanh cũng nằm trong trường hợp này, không rõ nguyên nhân gây bệnh.

Viêm tụy có 2 loại là viêm tụy cấp tính và viêm tụy mạn tính. Bệnh có triệu chứng đau bụng trên có thể lan ra sau lưng, buồn nôn, nôn mửa, sụt cân, phân có mỡ. Tình trạng việm tụy, đặc biệt là viêm tụy cấp tính nếu không được điều trị kịp thời có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm như suy cơ quan, viêm tụy hoại tử nhiễm trùng, thậm chí tử vong. Trường hợp viêm tụy mạn có thể dẫn đến ung thư tuyến tụy, rối loạn chức năng ngoại tiết, đái tháo đường.

Bác sĩ Ngọc Bích khuyến nghị các biện pháp phòng ngừa bệnh sớm như hạn chế rượu bia, thức ăn nhanh, nhiều dầu mỡ, nhiều muối. Ăn uống khoa học, cân đối các nhóm dưỡng chất. Người bệnh đái tháo đường, mỡ máu cần khám sức khỏe định kỳ để tầm soát biến chứng viêm tụy. Người có triệu chứng bệnh nên đến bệnh viện có khoa Tiêu hóa để được chẩn đoán và điều trị.